Azijn: één natuurlijk kuismiddel voor het hele huis 

Waarom zou je je het hoofd moeten breken en je kasten volstouwen met duizend verschillende onderhoudsproducten, als er één volstaat om exact hetzelfde resultaat te bereiken?

De overtuigingskracht van de marketing wil ons doen geloven dat er een apart schoonmaakmiddel nodig is voor iedere kleine schoonmaaktaak. Neem eens een kijkje onder je gootsteen in de keuken, in de kast van je wasruimte, op de rekken van je garage of van je tuinhuis, en tel alle toxische producten die niet alleen ontzettend duur maar vaak ook volkomen inefficiënt zijn, om in te zien hoezeer we vatbaar zijn voor deze verkopersoplichterij.

Slechte geuren bestrijden, ontsmetten, ontvetten, oppervlakten schoonmaken... de wereld van het onderhoud had geen geheimen voor onze grootmoeders, want ze beschikten over een krachtig, niet toxisch en goedkoop wapen: azijn.

Iedereen weet dat kalk onmiddellijk wijkt voor azijn, maar wist je ook dat azijn bijzonder efficiënt is tegen hardnekkige zeepresten en schimmels in je badkamer? Dat slechts enkele centiliters azijn in de lade van je wasmachine volstaan om je was te verzachten? Dat azijn vlekken en kleverige residuen oplost? Dat hij eveneens zeer efficiënt is tegen aanhoudend onkruid? En dat zijn nog maar enkele willekeurige voorbeelden...

Azijn is niet enkel een alternatieve en superkrachtige Mr Proper, het is ook een werkelijk onuitputtelijk schoonmaakmiddel dat zowel ontsmet, ontvet, verzacht, reinigt, bleekt, ontstopt, conserveert, oplost, neutraliseert, en je huis grondig onder handen neemt! Kortom, azijn is een simpelweg onvervangbaar wonderproduct als je weet hoe je het moet gebruiken.

Waar waaruit bestaat dit wondermiddel eigenlijk? En wat is zijn verhaal?

Het Nederlandse woord "azijn" is voortgekomen uit het Oudfranse "aisil", dat op zijn beurt weer is afgeleid van het Latijnse "acetum" (wijnazijn) en "acére" (zuur zijn), dat we nog steeds kunnen herkennen in het Franse "acide" (zuur). Azijn is een oplossing van azijnzuur in water. Volgens de geschiedkundigen wordt azijn al sinds zo'n 5000 jaar gebruikt. Eerst werd hij aangewend als ontsmettingsmiddel, en vervolgens als specerij en als conserveringsmiddel,  en vanaf de Oudheid werd azijn ook gedronken (water met een geutje azijn) alsook gebruikt als chemisch product om metalen te wijzigen. De "industriële" toepassing vangt pas werkelijk aan in de 19e eeuw.

Azijn is oorspronkelijk het product van een bacterie die de moleculen van ethylalcohol (ethanol) verandert in azijnzuur volgens de volgende formule: 

CH₃CH₂OH (ethanol) + O₂ (zuurstof) -> CH₃COOH (azijnzuur) + H₂O (water).

De bacteriën die verantwoordelijk zijn voor dit proces werden voor het eerst geïdentificeerd door Louis Pasteur, en zijn veelvoorkomend: iedere lichte alcohol (zoals bijvoorbeeld wijn) die bij kamertemperatuur lang genoeg wordt blootgesteld aan lucht verandert uiteindelijk in azijn.

Er wordt gewoonlijk een onderscheid gemaakt tussen "natuurlijke" alcoholazijn die wordt verkregen door azijnzuurgisting, zoals hierboven uiteengezet, en de synthetische azijn die op industriële wijze gemaakt wordt via een chemische reactie. Deze laatste wordt verkregen via de volgende vereenvoudigde chemische formule: CH₃OH + CO -> CH₃COOH.

De "biologische" azijn is dus een natuurlijke azijn die enkel verkregen kan worden via een biologische alcohol.

Er bestaan verschillende types natuurlijke azijn: witte azijn (die verkregen wordt op basis van suikerbieten of granen), wijn, cider, bier, enz... naargelang van de productiewijze en de gebruikte ingrediënten. Bij uitbreiding zijn gearomatiseerde azijnen (zoals framboos- of basilicumazijn) alcoholazijnen die werden verrijkt met verschillende essences d.m.v. maceratie of eenvoudige toevoeging.

Azijn wordt gekenmerkt door zijn zuurtgraad, die in graden wordt uitgedrukt. Deze zuurtegraad staat voor de massaverhouding van het azijnzuur t.a.v. het water. Voor het huishouden (azijn wordt soms "huishoudazijn" genoemd omwille van marketingredenen, maar eigenlijk is het gewoon azijn) vind je azijn aan 7, 8, 10, 12 of 14 graden. Hou hoger de zuurtegraad, hoe efficiënter de azijn. Met andere woorden, als je 100ml azijn aan 7° nodig hebt, kun je 50 ml azijn aan 14° gebruiken voor eenzelfde resultaat. Aan jou om uit te maken wat het interessantst is.

Vandaag de dag bestaat er ook azijn in gelvorm, die stroperig is gemaakt door toevoeging van een verdikkingsmiddel zoals xanthaangom. Omdat de azijn zich in deze vorm beter hecht aan de oppervlakte van ruiten en kranen, verhoogt dat de werkingstijd alsook de efficiëntie van de azijn. 

Barst je van nieuwsgierigheid? Ontdek dan hier de wondere wereld van de azijntoepassingen! Efficiëntie verzekerd.

1 Een multifunctioneel reinigingsmiddel voor dagelijks onderhoud

Vul een verstuiver met 75ml witte azijn en 500ml water. Je kan je mengeling ook voorafgaand parfumeren, door gedurende zo'n 14 dagen dennenboomtakken of schillen van citrusvruchten in de azijn te laten weken. 

- Deze mengeling kan gebruikt worden om alle mogelijke oppervlakten schoon te maken: bevochtig hiervoor simpelweg een vod of een doek met de mengeling, en wrijf ermee over het te kuisen oppervlak. Let wel: vermijd kalkoppervlakten, want deze worden door de azijn aangetast!  

- Je kan de mengeling ook gebruiken om mogelijke ongewenste geuren van je meubelstoffen te neutraliseren, hardnekkig stof te verwijderen, en zelfs de kleuren van je meubelstoffen te doen herleven (kussens, gordijnen, zetels, etc). Bevochtig hiervoor ook simpelweg een vod of een doek met de mengeling. 

- Ook efficiënt om de koelkast of de vaatwas schoon te maken: bevochtigen met de mengeling, laten inwerken en schoonwrijven

2 Waterleidingen ontstoppen

- Giet 4 soeplepels natriumbicarbonaat en 1 klein glas azijn in de opening van de verstopte leiding, en dek deze af totdat er geen schuim meer ontstaat

- Spoelen met kokend water

- Herhaal deze handeling, en gebruik indien nodig een spiraalsonde of een ontstopper alvorens de producten in de opening te gieten. Wees geduldig, want het werkt, en bovendien is het ongevaarlijk en volkomen ongiftig. 

3 Vlekverwijderaar voor stoffen en muren

- Giet of breng zuivere azijn aan op potlood-, balpen- of mosterdvlekken (op kleren).

- Wrijf met een (tanden)borstel over de vlek

- Was het kledingstuk zoals gewoonlijk of spoel de muur

4 Vlekverwijderaar tegen nicotine op muren

- Was de muren die bevlekt zijn door nicotine met zuivere azijn

- Let er op dat je de ruimte goed verlucht tijdens de behandeling

5 Oplosmiddel tegen lijm, stickers en kauwgom

- Warm een beetje azijn in een tas

- Bevochtig de sticker of het lijmspoor, en laat enkele seconden inwerken alvorens te wrijven

- Indien het kauwgom betreft, in het haar of op een kledingstuk bv, wrijf er dan eerst over met een ijsblokje om zo het grootste deel te verwijderen, en gebruik vervolgens warme azijn om wat overblijft te verwijderen

6 Wasverzachter en kleurversterker

- Voeg in de lade van je wasmachine een klein glas azijn toe in het compartiment dat voorzien is voor wasverzachter

De azijn bestrijdt zeepvlekken en hij helpt je te vermijden dat je was verkleurt. Daarenboven verzacht hij de was, versterkt hij de kleuren en vermindert hij de lading statische elektriciteit.

Tip: laat je kleurwas weken in een mengeling van water en azijn (met veel azijn) gedurende een nacht om de kleuren te versterken

7 Antiroestmiddel

Laat het geroeste voorwerp enkele uren weken in zuivere azijn, wrijf het af met een tandenborstel en spoel met water.

Ga met een schuurspons over de hardnekkige roestvlekken.

8 Bewaarmiddel voor snijbloemen

Breng één soeplepel azijn en een beetje suiker aan op de bodem van de vaas alvorens er water in te gieten.

Tip: verwijder de witte kalksporen aan de binnenkant van de vaas met zuivere azijn.

9 Kuismiddel voor juwelen en metalen*

Brons, geelkoper of koper die met de jaren dof zijn geworden

- Meng 4 soeplepels azijn met een soeplepel zout

- Breng de mengeling aan op het metaal

- Spoelen met warm water

- Boenen met een vod

Zilver:

- Laat het voorwerp weken in 4 soeplepels azijn en een soeplepel natriumbicarbonaat

- Spoelen met water

- Boenen met een zachte vod of doek

of:

- Bedek het voorwerp met azijn gedurende een uur en spoel

*Opgelet: gebruik de azijn niet op parels!

10 Kuismiddel voor ruiten

Azijn, een vod uit microvezel en water zouden moeten volstaan. Gebruik bij gebrek hieraan kun je ook gewoon een zachte vod gebruiken.

11 Onkruidverdelger

Besproei het onkruid met zuivere azijn. Doe dit bij voorkeur bij een zonnige dag om het proces te versnellen.

12 Middel tegen insecten

- voeg 1 theelepel azijn toe per liter water in de hondenbak (ongeveer 20 kg) om vlooien en teken af te weren

- Besproei de deuropeningen en de vensterboorden met azijn om mieren weg te houden 

13 Kuis- en ontsmettingsmiddel voor in de keuken

Breng zuivere azijn aan op de snijplanken, in de vuilbakken of in de bokalen. 

Om de microgolf te kuisen: laat een beetje azijn koken in een tas, om de binnenkant van de microgolf te ontsmetten en de aangekoekte etensresten los te maken.

Om de klassieke oven te kuisen: besproeien met azijn, besprenkelen met natriumbicarbonaat en een nacht lang laten inwerken, alvorens met een houten spatel schoon te krabben en af te kuisen. 

Om de koffiemachine of het strijkijzer te kuisen: breng 4 soeplepels azijn aan in het reservoir en vul het met water. Laten inwerken, legen en spoelen.

Laat bevlekte koffie- en theetassen weken in azijn gedurende een hele nacht. Wat de hardnekkige vlekken betreft: natriumbicarbonaat is een zacht en efficiënt schuurmiddel dat het klusje vast zal klaren.

14 Ontsmettingsmiddel voor badkamer en toilet

Los de zeepresten op met hogergenoemd multifunctioneel mengsel (1).

Ontkalk met zuivere azijn, en gebruik een tandenborstel om te hardnekkige of moeilijker bereikbare plekken te behandelen. 

Besproei de toiletten met azijn en wrijf af. Behandel de hardnekkige vlekken met azijn en natriumbicarbonaat: laat inwerken en wrijf af.

15 Ontgeurder

Plaats een kom azijn in de ruimte om hinderlijke geuren te bestrijden (verbrande geur, verf of overgeefsel...) en verlucht de ruimte na afloop.

16 Afweermiddel voor huisdieren

Besprenkel de plekken waar je huisdier zeker niet mag krabben of urineren met azijn. 

Nu ben jij aan zet: sorteer je nutteloze en toxische producten, geef ze aan anderen om zo te vermijden dat ze er nieuwe moeten kopen, en vervang ze zelf door natuurlijke, eenvoudige en.. goedkope alternatieven!